«Εμείς, στην Αριστερά θα συνεχίσουμε να μαχόμαστε για τα εργασιακά δικαιώματα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο», ξεκαθάρισε ο Κώστας Αρβανίτης
Για δικαίωση των 180 απολυμένων εργαζομένων των Λιπασμάτων Καβάλας κάνει λόγο ο αντιπρόεδρος της Left και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Κώστας Αρβανίτης αναφορικά με την απόφαση του Άρειου Πάγου.
Όπως εξηγεί, ο Κώστας Αρβανίτης, «η απόφαση του Αρείου Πάγου, που δικαιώνει τους 180 εργαζόμενους των Λιπασμάτων Καβάλας μετά από 9 χρόνια δικαστικού αγώνα, αποτελεί νίκη για τον κόσμο της εργασίας και ένα ηχηρό μήνυμα ενάντια στις εργοδοτικές αυθαιρεσίες».
Επίσης ο ευρωβουλευτής σημειώνει ότι «οι παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα εργασιακά δικαιώματα και την ασφάλεια στη βιομηχανική παραγωγή και οι τακτικές αποφυγής των υποχρεώσεων των εργοδοτών απέναντι στους εργαζόμενους και το δημόσιο συμφέρον δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές ούτε σε εθνικό ούτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
«Στηρίξαμε και συνεχίζουμε να στηρίζουμε τον δίκαιο αγώνα των εργαζομένων των Λιπασμάτων Καβάλας. Φέραμε το θέμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγγείλαμε τις πρακτικές της εργοδοσίας και ζητήσαμε την παρέμβαση της Κομισιόν. Οι πιέσεις προς τους εργαζόμενους να απεμπολήσουν θεμελιώδη δικαιώματά τους ανοίγουν τον δρόμο σε ένα νέο εργασιακό Μεσαίωνα» δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Left και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Κώστας Αρβανίτης.
«Είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης, ασφάλειας και αξιοπρέπειας των εργαζομένων. Η δικαίωση τους δεν πρέπει να μείνει στα χαρτιά. Η εργοδοσία οφείλει να σεβαστεί την απόφαση του Αρείου Πάγου και να προχωρήσει άμεσα στις επαναπροσλήψεις των εργαζομένων» τονίζει στη δήλωση του ο Κώστας Αρβανίτης.
«Εμείς, στην Αριστερά θα συνεχίσουμε να μαχόμαστε για τα εργασιακά δικαιώματα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο», ξεκαθάρισε ο Κώστας Αρβανίτης.
Ενώ, δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι «με την ευκαιρία της απόφασης αυτής, η κυβέρνηση οφείλει να αντιληφθεί την ανάγκη ενίσχυσης παραγωγικών τομέων όπως αυτός της παραγωγής λιπασμάτων, που βοηθά τους Έλληνες αγρότες -οι οποίοι σήμερα βρίσκονται σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις- να αντέξουν τις μεγάλες δαπάνες που προκαλεί η εισαγωγή λιπασμάτων από τις άλλες χώρες».
Πηγή: avgi.gr
Νίκη για τους απολυμένους των Λιπασμάτων Καβάλας.
Η απόφαση του Αρείου Πάγου, που δικαιώνει τους 180 εργαζόμενους των Λιπασμάτων Καβάλας μετά από 9 χρόνια δικαστικού αγώνα, αποτελεί νίκη για τον κόσμο της εργασίας και ένα ηχηρό μήνυμα ενάντια στις εργοδοτικές αυθαιρεσίες.
Οι παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα εργασιακά δικαιώματα και την ασφάλεια στη βιομηχανική παραγωγή και οι τακτικές αποφυγής των υποχρεώσεων των εργοδοτών απέναντι στους εργαζόμενους και το δημόσιο συμφέρον δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές ούτε σε εθνικό ούτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στηρίξαμε και συνεχίζουμε να στηρίζουμε τον δίκαιο αγώνα των εργαζομένων των Λιπασμάτων Καβάλας. Φέραμε το θέμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καταγγείλαμε τις πρακτικές της εργοδοσίας και ζητήσαμε την παρέμβαση της Κομισιόν. Οι πιέσεις προς τους εργαζόμενους να απεμπολήσουν θεμελιώδη δικαιώματά τους ανοίγουν τον δρόμο σε ένα νέο εργασιακό Μεσαίωνα.
Είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης, ασφάλειας και αξιοπρέπειας των εργαζομένων. Η δικαίωση τους δεν πρέπει να μείνει στα χαρτιά. Η εργοδοσία οφείλει να σεβαστεί την απόφαση του Αρείου Πάγου και να προχωρήσει άμεσα στις επαναπροσλήψεις των εργαζομένων.
Εμείς, στην Αριστερά θα συνεχίσουμε να μαχόμαστε για τα εργασιακά δικαιώματα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Με την ευκαιρία της απόφασης αυτής, η κυβέρνηση οφείλει να αντιληφθεί την ανάγκη ενίσχυσης παραγωγικών τομέων όπως αυτός της παραγωγής λιπασμάτων, που βοηθά τους Έλληνες αγρότες -οι οποίοι σήμερα βρίσκονται σε αγωνιστικές κινητοποιήσεις- να αντέξουν τις μεγάλες δαπάνες που προκαλεί η εισαγωγή λιπασμάτων από τις άλλες χώρες.
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ «ΕΦ.ΣΥΝ.», ΟΜΝΙΑΤV: Το Λιμενικό έκρυψε από την εισαγγελία του Ναυτοδικείου κρίσιμες επιχειρησιακές συνομιλίες ● Λείπουν όλες οι συνδιαλέξεις δυόμισι ώρες πριν από το ναυάγιο ● Δεν καταγράφονται επικοινωνίες με το αλιευτικό και με το ΠΠΛΣ 920 που κατηγορείται για τη ρυμούλκηση ● Συντόνιζαν την επιχείρηση από διπλανά τηλέφωνα χωρίς καταγραφή ● Πώς καθοδηγούσαν τους πρόσφυγες να δηλώσουν ότι θέλουν να πάνε στην Ιταλία ● Μεθόδευαν την επιχείρηση κουκουλώματος μέχρι ακόμη και την ώρα που περισυνέλεγαν νεκρούς.
Σε συνομιλίες που δεν καταγράφονται επισήμως αλλά και σε άλλες που καταγράφονται, αξιωματικοί του Κέντρου Επιχειρήσεων του Λιμενικού ακούγονται ώρες πριν από το ναυάγιο της Πύλου να κατευθύνουν τους πρόσφυγες του αλιευτικού και παραπλέοντα πλοία να δηλώσουν ρητά πως δεν επιθυμούν οι πρόσφυγες να διασωθούν στην Ελλάδα, αλλά να μεταφερθούν στην Ιταλία. Την ίδια στιγμή κρίσιμες επιχειρησιακές συνομιλίες που θα μπορούσαν να ρίξουν φως στο πολύνεκρο ναυάγιο λείπουν από το υλικό που παρέδωσε το Λιμενικό στην Εισαγγελία του Ναυτοδικείου, η οποία διερευνά τυχόν ποινικές ευθύνες των αξιωματικών που είχαν επιχειρησιακή εμπλοκή.
Οπως αποκαλύπτουν σήμερα η «Εφ.Συν.» και το omniatv, από τον φάκελο λείπουν ολόκληρα τμήματα κρίσιμων συνομιλιών του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ). Πρόκειται για τη νευραλγική υπηρεσία με έδρα τον Πειραιά που έχει την ευθύνη του συντονισμού των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης σε αέρα και θάλασσα. Οσον αφορά περιστατικά κινδύνου στη θάλασσα, το ΕΚΣΕΔ βρίσκεται σε ευθεία επικοινωνία με την πολιτική και φυσική ηγεσία του Λιμενικού και με τον παρακείμενο θάλαμο του Κέντρου Επιχειρήσεων όπως επίσης με λιμεναρχεία, σκάφη και μέσα του Λιμενικού και με παραπλέοντα εμπορικά πλοία.
Στην περίπτωση του τραγικού αλιευτικού που έπλεε εντός της ελληνικής ζώνης έρευνας και διάσωσης με χαλασμένες μηχανές, χωρίς σωστικά μέσα, καταφορτωμένο με 750 πρόσφυγες και μετανάστες, το ΕΚΣΕΔ παρακολουθούσε στενά την εξέλιξή του περιστατικού κινδύνου και έδινε εντολές για τουλάχιστον 15 ώρες πριν από τη βύθισή του σκάφους όπως και για μέρες μετά.
Κάθε εντολή που έδωσε ή παρέλειψε να δώσει το ΕΚΣΕΔ είναι κρίσιμη για να σχηματιστεί πλήρης και ξεκάθαρη εικόνα για τις συνθήκες του ναυαγίου, που έγινε σε ήρεμα νερά και με καλό καιρό. Είναι επίσης κρίσιμη για να αποδοθούν τυχόν βαρύτατες ευθύνες για τον πνιγμό περισσότερων από 650 ανθρώπων, ευθύνες όχι μόνο του καπετάνιου και του πληρώματος του μη εξοπλισμένου και ακατάλληλου για διάσωση περιπολικού ΠΠΛΣ-920, που κατηγορείται από τους επιζώντες ότι προκάλεσε την ανατροπή του αλιευτικού στην προσπάθειά του να το ρυμουλκήσει εκτός Ελλάδας, αλλά και όσων συντόνιζαν την επιχείρηση και είχαν την επιτελική ευθύνη της.
Η εξαφάνιση καίριων συνομιλιών ενισχύει την έντονη υποψία της απόπειρας συγκάλυψης με μεθόδους όπως αυτές που συγκλονίζουν την κοινή γνώμη στην υπόθεση των Τεμπών ή του σκανδάλου των υποκλοπών. Ιδίως μάλιστα όταν από τα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά το τραγικό ναυάγιο υπήρξαν αντιφατικές δηλώσεις που έσπευσαν να ρίξουν την αποκλειστική ευθύνη στους διακινητές βγάζοντας από το κάδρο τους αξιωματικούς του Λιμενικού, ενώ στη συνέχεια εξαφανίστηκαν κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία σε μια ακολουθία συμπτώσεων που προκαλεί τη λογική.
Οι δύο πιο κραυγαλέες «συμπτώσεις»
Δεν υπήρχε στο περιπολικό πλοίο του Λιμενικού Σώματος 920 (ΠΠΛΣ-920) Σύστημα Καταγραφής Δεδομένων Ταξιδιού (Voyage Data Recorder – VDR), το λεγόμενο «μαύρο κουτί», ενώ και οι κάμερες του σκάφους είτε δεν λειτουργούσαν, όπως ισχυρίστηκαν αρχικά πηγές του Λιμενικού, είτε δεν αποθηκευόταν η εικόνα τους διότι δεν λειτουργούσε το σύστημα καταγραφής λόγω πολύμηνης βλάβης, όπως ισχυρίστηκε αργότερα το Λιμενικό.
Εξίσου προβληματικά είναι τα κενά στις κλήσεις του ΕΚΣΕΔ από τις ώρες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ναυάγιο, όπως τις έδωσε το Λιμενικό στη Δικαιοσύνη. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Εισαγγελία του Ναυτοδικείου δεν ζήτησε και δεν πήρε το σύνολο των κλήσεων που έγιναν στο ΕΚΣΕΔ το επίμαχο διάστημα, ώστε να έχει τον πλήρη έλεγχο του υλικού. Αντιθέτως, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το υλικό που παραδόθηκε στην Εισαγγελία το επέλεξε επιτροπή του Λιμενικού, με κριτήριο αν αφορά η κλήση το συγκεκριμένο περιστατικό ή άλλο περιστατικό που πιθανόν βρισκόταν σε εξέλιξη σε άλλη περιοχή της Ελλάδας.
Ποιοι διάλεξαν τι θα δώσουν
Η επιλογή του αποδεικτικού υλικού από το Λιμενικό, τον ίδιο δηλαδή τον φορέα που ελέγχεται από τη Δικαιοσύνη, εγείρει σοβαρά ερωτήματα, αν όχι υπόνοιες, με δεδομένες μάλιστα τις εμφανείς όσο και ανεξήγητες ελλείψεις και τα αδικαιολόγητα κενά του υλικού που παρέδωσε. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν καταγράφεται καμία απολύτως επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ το πιο κρίσιμο διάστημα, δυόμισι ώρες πριν από τη μοιραία ανατροπή του αλιευτικού και δεκαοκτώ λεπτά μετά, από τις 11.34 το βράδυ της 13ης Ιουνίου μέχρι τις 2.22 το πρωί στις 14 Ιουνίου.
Το κενό αυτό το επισημαίνει σε πρόσφατο δημοσίευμα και η εφημερίδα «Καθημερινή» («Ναυάγιο της Πύλου: Οι “χαμένες” επικοινωνίες», Γιάννης Σουλιώτης, 14/2/2025), σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «το αρχηγείο […] απέφυγε να διαβιβάσει το σύνολο των ενσύρματων συνομιλιών μέσω του θαλάμου επιχειρήσεων του Λιμενικού τη νύχτα του ναυαγίου».
Αδικαιολόγητα κενά
Σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τα κενά το Λιμενικό προβάλλει, σύμφωνα με πληροφορίες, τον ισχυρισμό ότι σε περιπτώσεις πλήρους κατάρρευσης του τηλεπικοινωνιακού συστήματος του ΕΚΣΕΔ γίνονται συνδιαλέξεις από αναλογικές συσκευές που δεν έχουν τη δυνατότητα καταγραφής. Ωστόσο δεν υπάρχει απολύτως καμία ένδειξη ότι κατά το συγκεκριμένο διάστημα κατέρρευσε το σύστημα τηλεπικοινωνιών του ΕΚΣΕΔ.
Υπάρχουν και πολλά άλλα κενά στις κλήσεις από και προς το ΕΚΣΕΔ πριν από το ναυάγιο. Για τις 13 Ιουνίου μέχρι και την ώρα του ναυαγίου το Λιμενικό παραδίδει μόνο 17 αρχεία ηχητικών κλήσεων, που περιλαμβάνονται και στην έκθεση απομαγνητοφώνησης. Κάποια από τα αρχεία αποτυπώνουν κλήσεις του ΕΚΣΕΔ σε παραπλέοντα σκάφη από τα οποία ζητά να μεταβούν σε απόσταση λίγων μιλίων από το αλιευτικό για να περιγράψουν στο Λιμενικό την κατάσταση του σκάφους. Σε ορισμένες κλήσεις υπάρχουν φράσεις που παραπέμπουν σε προηγούμενες συνομιλίες του ΕΚΣΕΔ με τα παραπλέοντα σκάφη. Ωστόσο οι προηγούμενες συνομιλίες δεν καταγράφονται πουθενά, ούτε σε ηχητικό αρχείο ούτε στην έκθεση απομαγνητοφώνησης.
Η πρώτη καταγεγραμμένη συνδιάλεξη του ΕΚΣΕΔ γίνεται στις 15.41.51 στις 13 Ιουνίου (στην έκθεση απομαγνητοφώνησης αυτή η συνομιλία όπως και η αμέσως επόμενη καταγράφονται δύο φορές η καθεμία με διαφορά ελάχιστων δευτερολέπτων) και αφορά κλήση του Ραδιοτηλεοπτικού Κέντρου του Λιμενικού σχετικά με την προσπάθεια επικοινωνίας του με ελικόπτερο του Λιμενικού μέσω του συστήματος επικοινωνίας SSB, προκειμένου να σταλεί για να εντοπίσει το αλιευτικό.
Είναι όμως γνωστό από την αναλυτική και πλήρως εμπεριστατωμένη έκθεση του αξιωματικού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Frontex (που καταλογίζει κι αυτή βαριές ευθύνες στο Λιμενικό για το ναυάγιο, ενώ επισημαίνει έλλειψη συνεργασίας του Λιμενικού στη διερεύνηση του ναυαγίου και άρνηση να δώσει στοιχεία που ζητήθηκαν) ότι το ΕΚΣΕΔ είχε ενημερωθεί πολύ νωρίτερα, στις 11.01 το πρωί στις 13 Ιουνίου, από το Κέντρο Επιχειρήσεων της Ρώμης για την παρουσία του αλιευτικού σκάφους στην ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης.
Υπάρχουν επίσης άλλες πέντε γνωστές επικοινωνίες της Frontex με το ΕΚΣΕΔ μέχρι την ώρα του ναυαγίου. Σε αυτές, όπως έχει κάνει γνωστό ο ίδιος ο ευρωπαϊκός οργανισμός, η Frontex προσφέρει στο ΕΚΣΕΔ βοήθεια σε μέσα εντοπισμού ή διάσωσης, αλλά το ΕΚΣΕΔ είτε την αρνείται είτε δεν απαντά.
Οι ύποπτες συνομιλίες
Η πιο κραυγαλέα απόκρυψη κρίσιμων συνομιλιών, αυτή που προκαλεί τα σοβαρότερα ερωτήματα και εντείνει τις υπόνοιες συγκάλυψης, αφορά τις συνομιλίες του ΕΚΣΕΔ τόσο με το περιπολικό ΠΠΛΣ-920 του Λιμενικού όσο και με το μοιραίο αλιευτικό των προσφύγων.
Ο πλοίαρχος του περιπολικού ΠΠΛΣ-920, στο οποίο δόθηκε εντολή να αποπλεύσει από τη μακρινή Σούδα για να μεταβεί κοντά στο αλιευτικό έξω από την Πύλο με τελείως ανεπαρκή σωστικά μέσα, έχει καταθέσει στις δικαστικές αρχές της Καλαμάτας (διερευνούσαν τις κατηγορίες κατά εννέα επιζώντων για διακίνηση, οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν) ότι ενημερώθηκε για τον απόπλου το μεσημέρι στις 13 Ιουνίου. Ωστόσο καμία επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ με το ΠΠΛΣ-920 δεν περιλαμβάνεται στις καταγραμμένες συνδιαλέξεις πριν από το ναυάγιο, ούτε η εντολή για τον απόπλου ούτε η άφιξη του περιπολικού κοντά στο αλιευτικό στις 22.40, περίπου 3 ώρες και 25 λεπτά πριν από το ναυάγιο, σύμφωνα με ανακοίνωση του Λιμενικού.
Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση του Λιμενικού, 24 λεπτά πριν από το ναυάγιο το αλιευτικό ενημέρωσε τις Αρχές για μηχανική βλάβη και το ΠΠΛΣ-920 πλησίασε το αλιευτικό για να εκτιμήσει την κατάσταση. Ωστόσο δεν καταγράφεται καμία τέτοια συνδιάλεξη ούτε με το αλιευτικό ούτε με το περιπολικό.
Αντιθέτως, μετά το ναυάγιο οι επικοινωνίες του ΕΚΣΕΔ με το 920 δίνουν και παίρνουν: τουλάχιστον δώδεκα κλήσεις καταγράφονται μέχρι τις 8 το πρωί στις 14 Ιουνίου: στις 3.06, στις 3.29, στις 3:36, στις 4.09, στις 4.11, στις 4.44, στις 4.59, στις 5.17, στις 5.58, στις 6.15, στις 7.02 και στις 7.11. Στις κλήσεις αυτές το ΕΚΣΕΔ ζητά από το 920 να ενημερώνει για την εξέλιξη της περισυλλογής επιζώντων και νεκρών.
Σημαντικά κενά παρουσιάζουν και οι καταγραμμένες συνδιαλέξεις με το αλιευτικό. Αν και το Λιμενικό έχει ανακοινώσει ότι επικοινώνησε για πρώτη φορά με το αλιευτικό στις 2 το μεσημέρι στις 13 Ιουνίου και αργότερα στις 18.30 μέσω δορυφορικού τηλεφώνου, αυτές οι συνδιαλέξεις δεν καταγράφονται ούτε σε ηχητικό αρχείο ούτε στην έκθεση απομαγνητοφώνησης. Υπάρχει μια κλήση στις 17.04.50, κατά την οποία το ΕΚΣΕΔ ακούγεται να ενημερώνει πρόσφυγα ότι έρχεται βοήθεια με περιπολικό του Λιμενικού σε περίπου μία ώρα. Ωστόσο το ΠΠΛΣ-920 προσέγγισε το σκάφος των προσφύγων περίπου 5,5 ώρες μετά, σύμφωνα με ανακοίνωση του Λιμενικού.
Λίγο αργότερα γίνεται και άλλη συνομιλία με το αλιευτικό, εκτενέστερη, η οποία όμως δεν καταγράφεται στην έκθεση απομαγνητοφώνησης, ούτε περιλαμβάνεται σε ξεχωριστό ηχητικό αρχείο. Πρόκειται για συνομιλία που ακούγεται στο βάθος κατά τη διάρκεια άλλης καταγραμμένης κλήσης του Ραδιοτηλεοπτικού Κέντρου με το ΕΚΣΕΔ στις 18.51.34, προφανώς από διπλανό τηλέφωνο.
Ακούγεται λοιπόν στο βάθος να λέει ο χειριστής του ΕΚΣΕΔ, μιλώντας προφανώς με το αλιευτικό των προσφύγων (μετάφραση από τα αγγλικά): «Γεια σου, φίλε μου. Ακουσέ με. Βλέπεις το μεγάλο σκάφος; Οκέι, άκουσέ με. Το σκάφος σάς πλησιάζει για να σας δώσει φαγητό, νερό και [ακατάληπτο]. Οκέι, άκουσέ με [ακατάληπτο]. Μην κινηθεί κανείς [ακατάληπτο], οκέι; Ολα τα άτομα να μείνουν ήρεμα, μην κινηθεί κανείς [ακατάληπτο]. Οκέι, ναι, το σκάφος σάς πλησιάζει για να σας δώσει πετρέλαιο, νερό και φαγητό. Και σε μία ώρα θα στείλουμε δεύτερο πλοίο, οκέι; Πείτε στον καπετάνιο του μεγάλου πλοίου “δεν θέλουμε να πάμε στην Ελλάδα”, οκέι; Οκέι, επαναλαμβάνω: Το μεγάλο κόκκινο πλοίο σάς προσεγγίζει για να σας δώσει νερό, φαγητό και πετρέλαιο και…». Στο σημείο αυτό η κύρια κλήση με το Ραδιοτηλεοπτικό Κέντρο τερματίζεται και έτσι χάνεται η συνέχεια της συνομιλίας με το αλιευτικό, που ακουγόταν στο βάθος.
Δηλαδή το ΕΚΣΕΔ σε συνομιλία με ένα αλιευτικό υπερφορτωμένο με 750 ανθρώπους, ανάμεσά τους νεκροί, με προβλήματα μηχανικά και χωρίς σωστικά μέσα, ζητά από τους επιβάτες να δηλώσουν στον καπετάνιο παραπλέοντος πλοίου ότι δεν επιθυμούν να διασωθούν και να μεταφερθούν στην Ελλάδα. Μάλιστα το ζήτημα αυτό το συζητούσαν μεταξύ τους αξιωματικοί του Λιμενικού στον θάλαμο επιχειρήσεων του ΕΚΣΕΔ μία ώρα νωρίτερα, όπως ακούγεται στο βάθος μιας καταγραμμένης συνδιάλεξης στις 17.54.47.
Περίπου 1 λεπτό μετά την έναρξη της κλήσης ακούγονται αποσπασματικά αξιωματικοί στο βάθος να λένε τα ακόλουθα: «βολεύει… [ακατάληπτο] να το ξέρουμε από τώρα… -σε μία ώρα… [ακατάληπτο]- να καταγραφεί από ένα πλοίο ότι δε θέλω να πάω στην Ελλάδα, το καταλάβατε;… [ακατάληπτο] … εννοείται, εννοείται… [ακατάληπτο] πορεία… course».
Η επιμονή των αξιωματικών στον θάλαμο επιχειρήσεων να ειπωθεί ρητά και να καταγραφεί ότι προορισμός των προσφύγων είναι η Ιταλία εξηγεί γιατί καθυστέρησε για 15 ώρες να κάνει επιχείρηση διάσωσης, παρά μόνο αφού ναυάγησε το αλιευτικό, όπως και γιατί κάλεσε περιπολικό από τη μακρινή Σούδα χωρίς επαρκή μέσα διάσωσης, αντί για διασωστικά σκάφη που βρίσκονταν πολύ κοντύτερα, στο Γύθειο και αλλού.
Συντεταγμένες
Αλλωστε σε άλλη κλήση στις 18.54.50, κατά την οποία το ΕΚΣΕΔ προσπαθεί να ελέγξει την ακρίβεια των συντεταγμένων του αλιευτικού, ακούγεται στο βάθος χειριστής να λέει ότι οι λάθος συντεταγμένες που είχαν αρχικά δοθεί δείχνουν το σκάφος «να βγαίνει έξω στην Ιταλία» και συμπληρώνει: «Μακάρι να ήταν εκεί».
Η συνέχεια έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Περίπου μία ώρα και ένα τέταρτο αργότερα, στις 20.10.42, το ΕΚΣΕΔ επικοινωνεί με το παραπλέον σκάφος «Lucky Sailor». Ο καπετάνιος του «Lucky Sailor» ενημερώνει ότι έχει μόλις δώσει φαγητό και νερό στους πρόσφυγες του αλιευτικού.
Στη συνέχεια ο αξιωματικός του ΕΚΣΕΔ ακούγεται να λέει: «Σας είπαν ότι δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα αλλά στην Ιταλία και δεν θέλουν τίποτα παραπάνω». Ο καπετάνιος του «Lucky Sailor» απαντά ότι τους φώναξε στο μεγάφωνο «Ελλάδα ή Ιταλία;» και αυτοί απάντησαν «Ιταλία».
Στη συνέχεια, ενώ ενημερώνει ότι το αλιευτικό είναι υπερφορτωμένο, ο αξιωματικός του ΕΚΣΕΔ τού ζητά επίμονα (μετάφραση από τα αγγλικά): «Καπετάνιε, θέλω αυτό να το γράψετε στο ημερολόγιό σας, το ημερολόγιο γέφυρας. […] Θέλω να γράψετε για το ότι “δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα και θέλουν να πάνε στην Ιταλία. Δεν θέλουν τίποτε άλλο από την Ελλάδα και θέλουν να πάνε Ιταλία”».
Σχέδιο συγκάλυψης, ενώ μάζευαν νεκρούς
Γνωρίζοντας σήμερα την τραγική κατάληξη του σκάφους, μόνο ανατριχίλα μπορεί να προκαλέσει η κυνική πρόνοια του Λιμενικού να ζητήσει από παραπλέον σκάφος να καταγράψει ότι οι πρόσφυγες δεν ήθελαν να σωθούν στην Ελλάδα αλλά να μεταφερθούν στην Ιταλία, όπως τους έχει ζητήσει ήδη το ίδιο το Λιμενικό. Αν μη τι άλλο, η σπουδή αυτή του Λιμενικού δείχνει ότι πολύ νωρίς τη μοιραία μέρα μεθόδευε πώς θα φυλάξει τα νώτα του για κάθε ενδεχόμενο.
Αλλά και μετά τη βύθιση του σκάφους, ενώ τα παραπλέοντα σκάφη και τα μέσα του Λιμενικού μάζευαν από τη θάλασσα δεκάδες πτώματα πνιγμένων προσφύγων και τα στοίβαζαν όπου υπήρχε χώρος για να μεταφερθούν στην Πύλο, ακόμη και τότε η έγνοια της ηγεσίας του Λιμενικού φαίνεται πως εξακολουθούσε να είναι πώς θα φυλάξει τα νώτα της, υφαίνοντας το αφήγημα της συγκάλυψης. Περισσεύει ο κυνισμός από τη συνδιάλεξη του ΕΚΣΕΔ στις 6.15 τα ξημερώματα στις 14 Ιουνίου με το ΠΠΛΣ – 920 που επιχειρεί για να μαζέψει νεκρούς (στη συνέχεια λείπουν περισσότερα από 230 ηχητικά αρχεία συνομιλιών από τις επόμενες μέρες, που όμως περιλαμβάνονται στην έκθεση απομαγνητοφωνήσεων).
Ο χειριστής του ΕΚΣΕΔ, ονόματι Γιώργος, ζητά από τον Μιλτιάδη Ζουριδάκη, καπετάνιο του ΠΠΛΣ – 920, να στείλει μέσω whatsapp στον επικεφαλής της Υπηρεσίας Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης (ΥΟΘΕ), πλοίαρχο Γεώργιο Χριστιανό, τη φωτογραφία ενός Σύρου επιζώντα, ο οποίος είχε κάνει μια δήλωση που ίσως βόλευε το αφήγημα της συγκάλυψης που είχε αρχίσει από νωρίς να κατασκευάζεται.
Δεν μπορεί παρά να σοκάρει και να εξοργίζει η συνομιλία τους μια τέτοια στιγμή:
«Ακου τι θέλω. – Ναι. – Ο Σύρος που ανέφερες στον κ. αρχηγό και στον κ. Χριστιανό… – Ναι. – Για τις δηλώσεις του… – Ναι. – Θέλω να τον βγάλεις μια φωτογραφία και να τον στείλεις στο WHAT’S UP και του κου Χριστιανού και στο υπηρεσιακό. – Ωραία. – Πριν τον δώσεις. – Ναι ναι. – Θυμάσαι τις δηλώσεις που έκανε ο Σύρος…; – Ναι. – Ωραία. – Ωραία. – Είναι, είναι πολύ σημαντικό… […] ωραία να σου πω…φίλε τώρα που ξημερώνει ποια είναι η εικόνα; – Τώρα που ξημερώνει εγώ δεν βλέπω κάτι τώρα να επιπλέει απλά τώρα προχωράμε και είναι δίπλα μας, και ούτε φαίνεται […] – Τα πτώματα τα έχει οριακά κάτω από την επιφάνεια δεν επιπλέουν, είναι από κάτω δηλαδή; – Εεεε… είναι στην επιφάνεια απλά τώρα… εεεεε … δεν φαίνεται από… – Καλώς. – Δεν είναι στην επιφάνεια να φαίνονται όχι… ναι, είναι… […] Εντάξει Μίλτο μου, σ’ αφήνω, μην ξεχάσεις μόνο τη φωτογραφία του Σύρου πριν τον διώξεις στον κ. Χριστιανό και σε μας».
Ανωμοτί κατάθεση για ανώτερους αξιωματικούς
εισαγγελέας του Ναυτοδικείου ανώτερους αξιωματικούς του Λιμενικού, για τους οποίους βρήκε ενδείξεις πιθανής ενοχής ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος με την αρμοδιότητα του Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας διερεύνησε τις πειθαρχικές ευθύνες που είχε αρνηθεί να διερευνήσει η ηγεσία του Λιμενικού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για αξιωματικούς που βρίσκονταν στον θάλαμο των επιχειρήσεων του ΕΚΣΕΔ τις μοιραίες ώρες πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ναυάγιο και συγκεκριμένα για τον αρχηγό του Λιμενικού, τον κλαδάρχη επιχειρήσεων, αξιωματικούς Ναυσιπλοΐας, τον αρχηγό Επιφυλακής, τον επικεφαλής ΥΟΘΕ, τον επόπτη ΕΚΣΕΔ, τον διευθυντή του κλάδου Ασφάλειας και Αστυνόμευσης και τον κυβερνήτη του ΠΠΛΣ-920.
Τι απαντά το Λιμενικό
Η «Εφ.Συν.» και το OmniaTV έθεσαν στο Λιμενικό Σώμα τα εξής ερωτήματα:
● Πώς, από ποιον και με ποιο κριτήριο έγινε η επιλογή του υλικού που δόθηκε στην Εισαγγελία του Ναυτοδικείου; ● Πώς γνώριζαν οι αξιωματικοί του ΕΚΣΕΔ ότι οι πρόσφυγες επιθυμούσαν να συνεχίσουν για την Ιταλία, εφόσον δεν υπάρχει καταγραμμένη σχετική επικοινωνία; ● Γιατί δεν παραδόθηκαν ηχητικά αρχεία, το περιεχόμενο των οποίων καταγράφεται στην έκθεση απομαγνητοφώνησης; ● Πώς εξηγείται το κενό στις συνδιαλέξεις του ΕΚΣΕΔ για περίπου δυόμισι ώρες πριν από το ναυάγιο;
Το Λιμενικό Σώμα επιμένει στην επανάληψη των αρχικών ισχυρισμών του που όμως δεν δίνει ουσιαστική απάντηση στα προφανή κενά του υλικού και συγκρούεται με όσα αποκαλύπτουμε σήμερα.
Η απάντηση του γραφείου Τύπου του Λιμενικού Σώματος είναι η εξής:
«Σε απάντηση του σχετικού, σας ενημερώνουμε ότι για το τραγικό ναυάγιο της Πύλου διενεργείται προκαταρκτική εξέταση από την Εισαγγελία Ναυτοδικείου Πειραιά. Το Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. έχει υποβάλει στο Ναυτοδικείο το σύνολο του υλικού που είχε στη διάθεσή του, συμπεριλαμβανομένων των απομαγνητοφωνήσεων και των ημερολογίων συμβάντων. Σημειώνεται ότι το ανθρωπιστικό έργο του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. είναι αδιαμφισβήτητο και ακριβώς γι’ αυτό αναγνωρίζεται διεθνώς, διαχρονικά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης από το έτος 2015 έως και σήμερα έχουν διασωθεί από το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή 256.067 υπήκοοι τρίτων χωρών που κινδύνευαν στο θαλάσσιο πεδίο σε συνολικά 6.299 περιστατικά. Επιπλέον, σε αυτά τα περιστατικά έχουν συλληφθεί 1.091 διακινητές».
ΓΙΑΤΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ;
Με αφορμή την υπόθεση των Τεμπών, σωρεία δημοσκοπήσεων αποκαλύπτει την αποδοκιμασία όσων ερωτώνται για το σύνολο των θεσμών και εμφανίζεται για πρώτη φορά να εκδηλώνεται κατά μεγάλο μέρος και σε ό,τι αφορά τον θεσμό της δικαιοσύνης. Δύο στους τρείς ερωτώμενους δηλώνουν έλλειψη εμπιστοσύνης, ακόμα και στη “δικαιοσύνη”. Για όσους φυσικά αναπνέουμε μέσα στις λειτουργίες της, δεν χρειάζεται καμία δημοσκόπηση, ούτε έπρεπε να φτάσουμε στο τραγικό έγκλημα των Τεμπών και τις ανακριτικές εξελίξεις του για να αντιληφθούμε την βασιμότητα της παραπάνω διαπίστωσης. Όσο και αν τα κροκοδείλια δάκρυα, ιδίως αυτά τα οποία ρέουν από κυβερνητικούς οφθαλμούς, απογοητεύονται για το φαινόμενο και επιζητούν να επιρρίψουν την ευθύνη στην αντιπολίτευση και στον «λαϊκισμό», πέραν του ότι, κατά τα όσα παρακάτω θα αναπτύξω, είναι οι ίδιοι που συντηρούν υπαίτια την έλλειψη εμπιστοσύνης προς την “Δικαιοσύνη”, παραβλέπουν μια σωρεία διδαγμάτων της καθημερινής ζωής τα οποία είναι αντιληπτά στην καθημερινότητα της κοινωνίας και διαμορφώνουν αυθεντικά την λαϊκή συνείδηση.
Να γιατί λοιπόν ο κόσμος πράγματι δεν εμπιστεύεται τη “δικαιοσύνη” :
1) Γιατί δεν είναι δικαιοσύνη, αλλά δικαστική εξουσία. Το πρώτο ερώτημα το οποίο αισθάνεται καθημερινά ο πολίτης στην χώρα μας και όχι μόνο είναι το ερώτημα “Τι σημαίνει «Δικαιοσύνη»; Οφείλω να διευκρινίσω για ποιόν λόγο θέτω τη λέξη σε εισαγωγικά : Η ίδια η ταύτιση ενός ηθικού και, κατά μία έννοια, ιδεαλιστικού όρου, με τον φορέα ο οποίος καλείται να τον υλοποιήσει, δηλαδή με την δικαστική εξουσία, αποτελεί την αρχή της στρέβλωσης. Είναι σαν να ονομάζουμε το προσωπικό των νοσοκομείων με τον τίτλο “Υγεία”. Και να θεωρούμε αμφισβήτηση της υγείας κάθε κριτική στους γιατρούς. Ουσιαστικά στην προκείμενη περίπτωση, εξυψώνεται στο απροσπέλαστο μια ανθρώπινη εξουσία και μάλιστα εκείνη που έχει τα λιγότερα δημοκρατικά εχέγγυα απ’ όλες τις άλλες : Δεν εκλέγεται, δεν ανακαλείται, δεν ελέγχεται, δεν λογοδοτεί, είναι εξοπλισμένη με ισόβια ανεξαρτησία και υψηλές αποδοχές που αποσκοπούν στο αδιάβλητο της κρίσης της. Δεν είναι τυχαίος ο χαρακτηρισμός της δικαστικής εξουσίας ως δικαιοσύνης. Αποβλέπει στην προστασία της από την κριτική στις αποφάσεις της, που κάποτε ήταν κοινωνικά και πολιτικά απαγορευμένη, με συνενοχή και της συστημικής αριστεράς που συνέβαλε στη νομιμοποίηση του αυταρχισμού της με κατευθύνσεις όπως “Αφήστε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της”.
2) Γιατί δεν είναι δικαιοσύνη για όλους : Η δικαστική εξουσία, δεσμεύεται να εφαρμόζει το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο οι άλλες εξουσίες θεσπίζουν και να συντηρεί την έννομη τάξη η οποία στο σύνολο της εξασφαλίζει την συνοχή του κοινωνικού συστήματος και την κυριαρχία των κοινωνικοοικονομικκών σχέσεων παραγωγής. Η έννομη τάξη δεν είναι παρά το πλέγμα των κανόνων εξουσίας (που επίσης η κυρίαρχη νομική ρητορική ονομάζει κανόνες δικαίου) που υπηρετούν και διασφαλίζουν τα συμφέροντα των τάξεων που ασκούν εξουσία. Οι δικαστές, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στην ανάγκη απονομής δικαιοσύνης για τον λαό, ή θα πρέπει να εφαρμόσουν νόμους που ο λαός έχει καταφέρει να κατακτήσει παλεύοντας ενάντια στην εξουσία, ή θα πρέπει να μην εφαρμόσουν νόμους που οι κυβερνήσεις έχουν θεσπίσει σε βάρος του λαού. Και δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια η δεύτερη κατηγορία των νόμων γίνεται όλο και περισσότερο πολυάριθμοι.
3) Γιατί δεν είναι δικαιοσύνη έννομης προστασίας αλλά “δικαιοσύνη” καταστολής. Ο τρίτος λόγος για τον οποίο η Δικαιοσύνη είναι απεχθής στον κόσμο είναι διότι δεν βρίσκεται πουθενά κοντά του για να λειτουργήσει ως μηχανισμός έννομης προστασίας, ενώ βρίσκεται πάντοτε μπροστά του ως μηχανισμός καταστολής έτοιμος να νομιμοποιήσει κάθε αστυνομική και κρατική αυθαιρεσία και, πολλές φορές, έτοιμος να συγκαλύψει κάθε έγκλημα φορέων οποιασδήποτε εξουσίας.
Είναι η “Δικαιοσύνη” που οι πόρτες της είναι ανοιχτές όλο το εικοσιτετράωρο, Σάββατα, Κυριακές και αργίες για τους εργοδότες που θέλουν να κηρύξουν απεργίες παράνομες και καταχρηστικές και το επιτυγχάνουν σε χρόνο – ρεκόρ καταργώντας προθεσμίες και δικαιώματα των εργατικών σωματείων σε ποσοστό μεγαλύτερο από 90%.
Αλλά ποτέ με την ίδια ταχύτητα και αποτελεσματικότητα όταν ένας εργοδότης αφήνει απλήρωτο τον εργαζόμενο ή όταν ένας άνδρας δέρνει την γυναίκα του ή δεν πληρώνει διατροφή για τα παιδιά του.
4) Γιατί είναι μία “Δικαιοσύνη” αυταρχική, που δεν έχει αντισταθεί τα τελευταία χρόνια στον ποινικό λαϊκισμό, την αυστηροποίηση, τις κρατικές και αστυνομικές αυθαιρεσίες και τη συρρίκνωση κατακτήσεων, ελευθεριών και δικαιωμάτων που μέσα σε ελάχιστα χρόνια έχει κατεδαφίσει τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, έχει μετατρέψει εκατοντάδες αδικημάτων σε κακουργήματα απειλώντας τα με υψηλότερες ποινές, έχει καταργήσει δικονομικά δικαιώματα και ένδικα μέσα και επιχειρεί ακόμα και στις ποινικές δίκες την διεξαγωγή τους με συνοπτικές διαδικασίες. Που ανέχεται τον κίτρινο τύπο και τους εκπροσώπους των αστυνομικών κάθε μέρα να χειραγωγούν την κοινή γνώμη για υποθέσεις που απασχολούν τη δημοσιότητα αποκαλύπτοντας στοιχεία μυστικών δήθεν δικογραφιών. Μια δικαιοσύνη που δέχεται να δικάζει μέσα σε κτίρια φυλακών τις οποίες καλείται αυτόν τον καιρό να γεμίσει και σε μερικά χρόνια στις νέες φυλακές του Ασπροπύργου.
5) Γιατί είναι μια Δικαιοσύνη επί χρήμασι : Γιατί όταν θέλει κάποιος “να βρει το δίκιο του”, στοιχίζει πολύ ακριβά. Πέρα από την αμοιβή των δικηγόρων, ένα σωρό έξοδα υπάρχουν για να θυμίζουν σε αυτόν που ζητά την έννομη και δικαστική προστασία ότι για να τεθεί σε λειτουργία το κατάστημα πρέπει να πληρώσει μεγαρόσημα, δικαστικά ένσημα, τέλη απογράφου, εξαγορές ποινών, παράβολα, γραμμάτια προείσπραξης δικηγόρων και, βέβαια, στις αστικές διαδικασίες, αμοιβές δικαστικών επιμελητών για επιδόσεις και εκτελέσεις. Ακόμα και αν κάποιος διάδικος κερδίσει μία υπόθεση, είναι υποχρεωμένος νε επιχειρήσει να την εκτελέσει μόνος του, με τεράστια έξοδα και αβέβαιο αποτέλεσμα, εκτός βέβαια αν είναι τράπεζα, fund ή servicer, η δράση των οποίων επίσης παραμένει ανεξέλεγκτη από τα ελληνικά δικαστήρια. Είναι μια δικαιοσύνη που την απολαμβάνουν οι οικονομικά ισχυροί που μπορούν να πληρώνουν δικηγόρους και να εξαντλούν τα ένδικα μέσα. Οι άλλοι αργά η γρήγορα εγκαταλείπουν.
6) Γιατί δεν είναι δικαιοσύνη για τον λαό : Την Δικαιοσύνη αυτή ο λαός δεν την είδε ποτέ να στέκεται δίπλα του, ούτε στην λαίλαπα της μνημονιακής νομοθεσίας, αφού νομιμοποίησε και έκρινε συνταγματικές όλες τις περικοπές μισθών και συντάξεων, τις τροποποιήσεις στο ασφαλιστικό, τα δομημένα ομόλογα, το PSI, την ληστρική αφαίμαξη των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων. Είναι μία Δικαιοσύνη που στο σύνολο τις σχεδόν νομιμοποίησε όλες τις περιβαλλοντικές αυθαιρεσίες, τις ιδιωτικοποιήσεις και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.
Είναι μια “Δικαιοσύνη” που δεν προστατεύει τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, γιατί μπορεί να προβάλλονται θεαματικά οι περιπτώσεις αποδοχής των αιτήσεων υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη, αλλά αποκρύπτεται συστηματικά ότι αυτές αποτελούν ένα μικρό ποσοστό του συνόλου των αιτήσεων, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων απορρίπτεται.
Είναι μια “δικαιοσύνη” που δεν προστατεύει το δικαίωμα στην εργασία συμβασιούχων των Δήμων, που ακόμα και όταν οι τελευταίοι συνομολογούν και αποδέχονται δικαστικά τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες, οι σχετικές αγωγές και αιτήσεις απορρίπτονται.
Είναι μια “δικαιοσύνη” για το κεφάλαιο, τις τράπεζες, τους εργοδότες, τους ισχυρούς οικονομικά, το κράτος.
Φυσικά, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Αλλά τα πάντα κρίνονται από τον κανόνα.
7) Γιατί είναι μια δικαιοσύνη για τον εαυτό της : Την ίδια ώρα ο κόσμος βλέπει μια “δικαιοσύνη” που τα δικά της συμφέροντα τα υπηρετεί με εντελώς διαφορετικό τρόπο : Με το λεγόμενο «Μισθοδικείο» (αυτό που πρόσφατα εθεώρησε εαυτό αναρμόδιο για να λύσει την διαφορά μεταξύ Αρείου Πάγου και Συμβουλίου της Επικρατείας ως προς την συνταγματικότητα των κρατήσεων επί των συντάξεων την μνημονιακή περίοδο) επιδίκασε στον εαυτό της τις αποδοχές που, κατά την άποψη του, αντιστοιχούσαν στην διάκριση των εξουσιών και την ισότητα παροχών των λειτουργών του, την ώρα που νομιμοποιούσε τις περικοπές μισθών και συντάξεων πείνας των εργαζόμενων.
Ενώ οι Έλληνες δικαστές, ακόμα και μετά την αφυπηρέτηση (συνταξιοδότησή) τους δικαιούνται να διορίζονται σε διάφορες επιτροπές και, συνεπώς, η προσδοκία συνέχισης της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας μετά την συνταξιοδότηση είναι εύλογο να γεννά τις αντίστοιχες εξαρτήσεις. Το παραπάνω θεσμικό πλαίσιο έχει καταγγελθεί ακόμα και από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, αλλά εξακολουθεί να ισχύει. Άρα, οι Έλληνες δικαστές, όπως και οι δικαστές ίσως όλου του κόσμου, δεν είναι μόνο θεσμικά μέρος της άρχουσας τάξης, αλλά και οργανικά.
8) Γιατί είναι μία “Δικαιοσύνη – φλού” χωρίς ασφάλεια δικαίου, που κανείς δεν είναι βέβαιος για τίποτα μέσα στην πληθώρα της πολυνομίας και των διαδοχικών νομοθετικών τροποποιήσεων. Όσοι προσέρχονται στα δικηγορικά γραφεία συχνά έχουν την εντύπωση ότι εμπαίζονται από τους δικηγόρους, όταν οι τελευταίοι δηλώνουν αβέβαιοι για το τι ισχύει στην υπόθεση τους, ότι η νομική συμβουλή που θα τους δώσουν, για να είναι ασφαλής, προϋποθέτει χρονοβόρα και, φυσικά, δαπανηρή και αμειβόμενη μελέτη, και διότι τα πάντα αποτελούν ζήτημα ερμηνείας, διαχρονικότητας και μεταβατικότητας.
Το 1993 διαπιστώθηκε ότι η σχέση του όγκου της νομοθετικής ύλης ανάμεσα στην Ελλάδα και τις δεκαπέντε πρώτες τότε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 40 προς 1. Για κάθε ένα νόμο δηλαδή που έχει η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία κλπ, η Ελλάδα έχει 40. Φαντασθείτε πόσο ανάλογα πολλαπλασιάζεται ο χρόνος εργασίας του δικηγόρου ή του δικαστή προκειμένου να διαγνώσει το νομικό καθεστώς που ισχύει για μια υπόθεση και να αποφασίσει σωστά. Προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι αν τότε ίσχυε αυτή η αναλογία, σήμερα έχει πολλαπλασιαστεί. Στα τριανταδύο χρόνια που πέρασαν, έχει προστεθεί σωρεία διατάξεων κοινοτικού δικαίου, αφομοιωμένων (όπως – όπως και μη), εξακολουθεί να συντηρείται και να επαυξάνεται η πολυνομία, που είναι εκατονταπλάσιας αναλογίας σε τομείς όπως το κοινωνικοασφαλιστικό, εργατικό, πολεοδομικό, φορολογικό κ.α., ενώ κανένας από τους κυβερνώντες Υπουργούς Δικαιοσύνης δεν έχει θέσει στόχο οποιαδήποτε κωδικοποίηση στη νομοθεσία. Όλοι τροποποιούν, όλοι απλώνουν και κανείς δεν μαζεύει. Η προμήθεια κωδίκων πρέπει να γίνεται συχνότερα από την προμήθεια εφημερίδων και η απλήρωτη δουλειά των δικηγόρων πολλαπλασιάζεται. Το κυριότερο όμως είναι η ανασφάλεια δικαίου που επικρατεί, μια ανασφάλεια πολύ βολική για τις εκάστοτε εξουσίες, καθώς ελαφρύνει την υπαιτιότητα για την εσφαλμένη εφαρμογή της νομοθεσίας.
9) Γιατί είναι μια “δικαιοσύνη” απελπιστικά αργή, παρά τις συνεχείς υποσχέσεις – κοροϊδίες των εκάστοτε ψευτομεταρρυθμιστών του Υπουργείου Δικαιοσύνης για επιτάχυνση.Και πως να γίνει αλλιώς όταν από τη μια μειώνονται διαρκώς οι υποδομές σε ανθρώπινο δυναμικό και κτίρια και από την άλλη η αθεράπευτη πολυνομία πολλαπλασιάζει τον χρόνο ενασχόλησης των παραγόντων της ;
“Πρόχειρα ναι, γρήγορα όχι” έλεγε για τη δικαιοσύνη το πετυχημένο σλόγκαν μιας δικηγορικής παράταξης πριν 25 περίπου χρόνια αντιστρέφοντας το διαφημιστικό σλόγκαν γνωστής αλυσίδας ταχυφαγείων και είχε δίκιο. Σήμερα η κατάσταση είναι χειρότερη και από τότε. Ολα είναι πολύ αργά, εκτός από όσα ωφελούν το κεφάλαιο, την εργοδοσία, τις τράπεζες και το κράτος.
10) Γιατί είναι μια “δικαιοσύνη” μονομελής – επισφαλής, διότι ενώ τη παραπάνω κατάσταση για να αντιμετωπισθεί, θα απαιτούσε περισσότερα μάτια και χέρια στην άσκηση της δικαστικής εξουσίας, για λόγους οικονομικών περικοπών η δικονομική νομοθεσία των τελευταίων δεκαπέντε χρόνων ωθεί συστηματικά σε περιορισμό τα πολυμελή δικαστήρια και αυξάνει επικίνδυνα τις αρμοδιότητες των Μονομελών, που έτσι και αλλιώς υπήρχαν σε Ειδικές Διαδικασίες, ανεξαρτήτως του ύψους του ποσού της υπόθεσης (κακώς επίσης) που καλούνταν να κρίνουν. Όμως τα μονομελή δικαστήρια, εκτός του ότι επαυξάνουν επικίνδυνα τις πιθανότητες δικαστικής αυθαιρεσίας, περιορίζουν σε ένα και μόνο πρόσωπο την ευθύνη για την ορθή εφαρμογή του δικαίου στην υπόθεση που αντιμετωπίζουν, και αυτό φυσικά προκαλεί και λάθη και καθυστέρηση.
11) Γιατί είναι μια “δικαιοσύνη” χωρίς λαϊκή συμμετοχή : Η συμμετοχή του λαού στην απονομή της Δικαιοσύνης περιορίζεται όλο και περισσότερο. Το άρθρο 97 του Συντάγματος ορίζει, ακόμα, ότι τα κακουργήματα και τα πολιτικά εγκλήματα δικάζονται από Μικτά Ορκωτά Δικαστήρια που συγκροτούνται από τακτικούς δικαστές και ενόρκους, όπως ο νόμος ορίζει. Ωστόσο, η νομολογία του Αρείου Πάγου έχει καταργήσει την έννοια του πολιτικού εγκλήματος, ενώ τα κακουργήματα, με ειδικούς νόμους (η διατύπωση «όπως ο νόμος ορίζει» είναι η κάτω βουλή που έλεγε ο Μαρξ ότι υπάρχει σε κάθε συνταγματική ελευθερία και αποτελεί τον δρόμο για την αναίρεση της), με όλο και περισσότερους κοινούς νόμους, δικονομικούς, τρομονόμους και μη, εξαιρούνται από την αρμοδιότητα των Μικτών Ορκωτών Δικαστηρίων και υπάγονται στην αρμοδιότητα Τριμελών και, πλέον, Μονομελών Εφετείων. Είναι ζήτημα αν πλέον τα Μικτά Ορκωτά Δικαστήρια απασχολούν το 10% της ύλης των κακουργημάτων, ενώ οι αρμοδιότητες της όλης σύνθεσης του δικαστηρίου, σε αυτές δηλαδή που αποφασίζουν και οι ένορκοι, περιορίσθηκαν με τον τελευταίο νόμο Φλωρίδη στο ελάχιστο. Και βέβαια κανείς εργοδότης δεν θα δώσει άδεια και κανένα κράτος δεν θα αποζημιώσει σοβαρά τον εργαζόμενο εκείνο που κληρώθηκε ένορκος για να συμμετάσχει σε μία δίκη. Αποτέλεσμα είναι ότι μεθοδευμένα κληρώνονται ένορκοι μόνο δημόσιοι υπάλληλοι και τραπεζοϋπάλληλοι.
12) Γιατί είναι μια “δικαιοσύνη” ανοργάνωτη, που δεν σέβεται, αλλά καταταλαιπωρεί όσους εμπλέκονται στην απονομή της : Οι υποδομές και σε εγκαταστάσεις και κτίρια και σε ανθρώπινο δυναμικό, λιγοστεύουν, τα χιλιάδες οργανικά κενά σε θέσεις γραμματέων και δικαστών δεν καλύπτονται και τα ανακριτικά γραφεία, αυτά που διενεργούν ανακρίσεις για σοβαρές, χρονοβόρες και ογκώδεις υποθέσεις, δεν επανδρώνονται με το απαιτούμενο προσωπικό, γενικό και ειδικό, ενώ δεν υπάρχουν καν κριτήρια για τον τρόπο τακτοποίησης των δικογραφιών και αρχειοθέτησης και σήμανσης των εγγράφων τα οποία περιέχονται σε αυτές. Μόνο πορτιέρηδες της δικαστικής αστυνομίας έχουν προστεθεί, που δεν προσφέρουν προς το παρόν τίποτα εκτός από την εκνευρισμό των εισερχομένων στα δικαστήρια με τους σχολαστικούς ελέγχους τους. Οι αίθουσες μικρές και χωρίς θέρμανση. Το σύνολο σχεδόν των φωτοτυπικών δικαστηρίων στα δικαστήρια δεν εκτυπώνουν έγχρωμες φωτοτυπίες, ενώ το σύνολο των αστυνομικών τμημάτων, που δυστυχώς εξακολουθούν να διαθέτουν προανακριτική εξουσία, λαμβάνουν χειρόγραφες καταθέσεις μαρτύρων, αλλά κανείς Υπουργός δεν ενδιαφέρθηκε για τίποτα από αυτά.
13) Γιατί είναι μια “δικαιοσύνη” που όχι μόνο εκδικείται τους εχθρούς του κράτους, αλλά και συγκαλύπτει τα εγκλήματα του κράτους. Αστυνομικές αυθαιρεσίες, ξυλοδαρμοί διαδηλωτών και κρατουμένων, στημένες αστυνομικές δικογραφίες, διογκώσεις κατηγορητηρίων, νομιμοποιούνται από την ανοχή και την αδιαφορία της ακόμα και όταν καταγγέλλονται και αφήνονται στη δυνατότητα αναπαραγωγής. Μία «Δικαιοσύνη» που συγκαλύπτει τα εγκλήματα των άλλων εξουσιών, ακόμα και όταν αυτά είναι αφορούν κορυφαία πρόσωπα, όπως πρόσφατα το σκάνδαλο των υποκλοπών σε βάρος του Ν. Ανδρουλάκη. Εύλογα η κοινωνία διαισθάνεται τον κίνδυνο συγκάλυψης για τα Τέμπη, για τα οποία άλλωστε έχει τόσες και τόσες αφορμές : Το μπάζωμα, τα ετεροχρονισμένα βίντεο, οι αποκαλύψεις για μεταφορά λαθραίων φορτίων, τα εύφλεκτα φορτία, οι παρεμβάσεις του Πρωθυπουργού λίγες μέρες μετά το δυστύχημα με την διατύπωση συγκεκριμένης εκδοχής που σήμαινε παράλληλα κατεύθυνση στον προσανατολισμό της ανακριτικής έρευνας. Όπως εύλογα πλανάται το ερώτημα αν θα συγκαλυφθεί το έγκλημα του ναυαγίου της Πύλου με τους 650 νεκρούς μετανάστες και πρόσφυγες. Όπως γινόταν και θα είχε γίνει και με τη Χρυσή Αυγή αν ο λαός δεν κατέβαινε στους δρόμους.
14) Γιατί αυτήν την “δικαιοσύνη” δεν την εμπιστεύονται ούτε καν αυτοί που μας καλούν να την εμπιστευτούμε. Ξεκίνησα την αναφορά μου αυτή λέγοντας ότι υπεύθυνη για την απαξίωση της Δικαιοσύνης είναι η ίδια η κυβέρνηση. Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να γίνει αντιληπτό. Μόλις ανέφερα την περίπτωση του ναυαγίου της Πύλου, που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος «στόλισε» ανάλογα τον «Συνήγορο του Πολίτη» επειδή πρόσφατα με πόρισμά του ανέδειξε τις έως τώρα ανεπάρκειες της προκαταρκτικής εξέτασης. Ηταν ένα σπουδαίο δείγμα …..σεβασμού των συνταγματικά θεσπισμένων «Ανεξάρτητων Αρχών. Ιδια αντιμετώπιση είχε και η Α.Δ.Α.Ε. στο σκάνδαλο των υποκλοπών. Αλλά ας μην μείνουμε μόνο σε αυτά.
Αυτός που καταργεί την Δικαιοσύνη και παραλύει την ανεξαρτησία της για να κατοχυρώσει την δική του ασυλία είναι η ίδια η κυβερνητική εξουσία. Το άρθρο 86 του Συντάγματος είναι εκείνο το οποίο απαγορεύει στους Εισαγγελείς της χώρας την άσκηση οποιασδήποτε ποινικής δίωξης εναντίον όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της κυβέρνησης ή Υφυπουργοί για ποινικά αδικήματα που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Απαγορεύεται όχι μόνο δίωξη, αλλά ακόμα και προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση κατά των προσώπων αυτών χωρίς προηγούμενη απόφαση της Βουλής. Και απ’ όσο θυμάμαι, κανένα πολιτικό κόμμα στις αλλεπάλληλες συζητήσεις για την τροποποίηση του Συντάγματος στην διάρκεια της μεταπολίτευσης δεν έχει ζητήσει την μεταβολή του άρθρου αυτού. Όταν λοιπόν η κυβερνητική εξουσία με την ευρύτατη συναίνεση και της θεσμικής αντιπολίτευσης αυτοεξαιρείται από την ποινική εξουσία των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών της χώρας, αφού θέτει ως ανάχωμα την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι δεν έχει καμία εμπιστοσύνη η ίδια στην Δικαιοσύνη, τότε ποια εμπιστοσύνη να έχει ο κόσμος ; Και για ποια κοινοβουλευτική πλειοψηφία μιλάμε, αυτήν που της εξασφάλισε ένα καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα, πλειοψηφικό, που της έδωσε την δυνατότητα με το 41% του 40% των έγκυρων ψηφοδελτίων, δηλαδή με το 16% περίπου του ελληνικού λαού, να έχει 165 βουλευτές ! Με αυτήν την πλειοψηφία έχει την δυνατότητα να αποκλείει την άσκηση της ποινικής λειτουργίας από τους φυσικούς δικαστές και εισαγγελείς προς όφελος του σιναφιού της, κι έτσι μπορεί να σώζει τους Καραμανλήδες και τους Τριαντόπουλους, και παλιότερα άλλους κι άλλους.
Θα διακινδύνευε ο πρωθυπουργός να συμπεριλάβει στο ψηφοδέλτιο των εκλογών 2023 τον Υπουργό Μεταφορών της περιόδου εκείνης αν η τυχόν ποινική του δίωξη εξαρτιόταν από τον φυσικό του δικαστή και εισαγγελέα και όχι από την παραπάνω κοινοβουλευτική ψευτοπλειοψηφία ; Και ποιό μήνυμα αποπνέει άραγε προς την κοινωνία όταν εκείνος ο Υπουργός που ένα μήνα πριν λοιδορούσε τα συνδικαλιστικά όργανα του Ο.Σ.Ε για το εξώδικο που του είχαν στείλει και επισήμαναν την έλλειψη ασφάλειας στις διαδρομές των τρένων και κατήγγελε προκλητικά βουλευτές που την αναπαρήγαγαν στην Βουλή, όταν ακόμα και μετά το έγκλημα αυτό παρέμεινε και πάλι υποψήφιος ;
Ας αφήσουν λοιπόν την υποκρισία και τα κροκοδείλια δάκρυα. Ας αφήσουμε κι εμείς τις αυταπάτες.
………………….
Δεν είναι φυσικά υπεύθυνοι μόνο οι δικαστές για όλα αυτά. Οι δικαστές είναι υπεύθυνοι κυρίως για τις ¨”δικαιοδοτικές τους κρίσεις”, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο ασκούν δικαστική εξουσία, αν όντως απονέμουν δικαιοσύνη ή κλείνουν τα μάτια μπροστά σ’ αυτήν. Το γεγονός ότι αισθάνονται υπόλογες οι διορισμένες από την κυβέρνηση Πρόεδρος και Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου και σπεύδουν με δημόσιες δηλώσεις τους υποκαθιστώντας ακόμα και εκείνους που έχουν διορίσει ως επίσημους εκπροσώπους τους να αντιπαρατίθενται με τους συγγενείς των θυμάτων στα Τέμπη ή ακόμα και με αρχηγούς κομμάτων, σημαίνει ότι η οργή της κοινωνίας έχει διαπεράσει τα άλλοτε άπαρτα τείχη τους. Αν μη τι άλλο, η απαγόρευση του δικαιώματος κριτικής στην δικαστική εξουσία, η θεοποίηση, η αναφορά της ως «Δικαιοσύνης» και η απαράδεκτη κατεύθυνση «Αφήστε την Δικαιοσύνη να κάνει την δουλειά της» έχουν ευτυχώς προ πολλού παρέλθει. Αν άλλωστε πρέπει να αφήσουμε την Δικαιοσύνη να κάνει την δουλειά της; γιατί τότε να μην αφήσουμε και την κυβέρνηση τότε, και την Βουλή να κάνουν την δική τους δουλειά ; Γιατί να διαδηλώνουμε, να απαιτούμε και να κινητοποιούμαστε ;
Αυτό που μπορεί να μετριάσει την κατασταλτική και ταξική λειτουργία της δικαστικής εξουσίας προς όφελος του λαού είναι αν ο ίδιος οργανωθεί και μαζί με τον προοδευτικό νομικό κόσμο επιδιώξει σημαντικές κατακτήσεις οι οποίες αποδυναμώνουν τις κρατικές και δικαστικές αυθαιρεσίες προς όφελος του. Τέτοιες είναι (όλως ενδεικτικά) στην ποινική δίκηη κατάργηση της αστυνομικής προανακριτικής εξουσίας και όλου του νομοθετικού πλέγματος της αυστηροποίησης και του ποινικού λαϊκισμού, καθώς και η αποκατάσταση των δικονομικών δικαιωμάτων, ελευθεριών, ενδίκων μέσων και βοηθημάτων και η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των μικτών δικαστηρίων. Στην αστική δίκη η επαναφορά της αμεσότητας και της προφορικότητας της διαδικασίας, αφού στα εννιά χρόνια λειτουργίας του το σύστημα της «Νέας Τακτικής Διαδικασίας» έχει καταφανέστατα αποτύχει, και κυρίως η ανάληψη των ευθυνών του κράτους και η απευθείας πληρωμή ιδίως των οικονομικά αδύναμων κατηγοριών διαδίκων (εργαζόμενοι, αξιώσεις διατροφής κλπ) απευθείας από το Δημόσιο με εκχώρηση και υποκατάσταση του στα δικαιώματα των δανειστών. Σήμερα το Δημόσιο μπορεί να διώκει εφ’ όρου ζωής οποιονδήποτε θέλει και η έννομη προστασία που οφείλει να παρέχει δεν εξαντλείται στον δικονομικό χειρισμό της υπόθεσης, στην πλήρη αποκατάσταση. Και στην διοικητική δίκηη καθιέρωση επιτέλους της αμεσότητας και της προφορικότητας για μικρές διαφορές ουσίας, ώστε ο πολίτης να μπορεί να επιδιώξει την ακύρωση π.χ. ενός προστίμου χωρίς να πρέπει τρέχει σε δικηγόρους και να υποβάλλει τριπλά ένδικα μέσα και τα αντίστοιχα παράβολα για να δοκιμάσει μα βρει το δίκιο του.
Δεν ξεχνάμε λοιπόν ότι η Δικαιοσύνη αποτελεί το σύνολο των κανόνων δικαίου που διέπουν τον τρόπο άσκησης της εξουσίας και, ως στοιχείο εποικοδομήματος, δεν μπορεί παρά να στηρίζει και να στηρίζεται στην κοινωνικοοικονομική βάση που το παράγει.
Για αυτό και δεν την “εμπιστευόμαστε”. Όχι μόνο εμείς οι δικηγόροι που ο ίδιος ο νομοθέτης που μας εγκαθιστά στη δικονομία μας επιβάλει να είμαστε κριτικοί σε αυτήν, αλλά όλη η κοινωνία. Γιατί αναλογίζεται πολύ καλά αυτόν τον καιρό το ερώτημα “Δικαιοσύνη” για ποιόν»;
Και σε αυτούς που καλούν να μην συμμετάσχουμε στις διαδηλώσεις της 28.2.2025 και όποιες επόμενες με το σκεπτικό ότι ¨Η δικαιοσύνη απονέμεται στα δικαστήρια και όχι στους δρόμους” απαντάμε ότι ναι, η “δικαιοσύνη” απονέμεται στα δικαστήρια, αλλά κατακτιέται στους δρόμους.
H επικεφαλής των μεγάλων νικητών των χθεσινών εκλογών στη μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ, της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) που διπλασίασε το ποσοστό της σε σύγκριση με το 2021 και έφτασε στο 20,8%, διαμαρτυρήθηκε έντονα για δύο λόγους προς τον επόμενο καγκελάριο και ηγέτη της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU-CSU), που ήρθε πρώτη με 28,5%. Όπως χαρακτηριστικά είπε η Άλις Βάιντελ λίγα λεπτά αφότου έκλεισαν οι κάλπες, ο Φρίντριχ Μερτς αφενός «έκλεψε» το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος της AfD και, αφετέρου, αρνείται να συνομιλήσει μαζί της για τον σχηματισμό του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού, παρ’ ότι η ίδια και το κόμμα της δηλώνουν έτοιμοι να το κάνουν.
Πρακτικά, λοιπόν, η Βάιντελ θα υποχρεωθεί να παραμείνει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τα επόμενα τέσσερα χρόνια ή λιγότερα εάν η χώρα οδηγηθεί εκ νέου σε πρόωρες εκλογές, όπως η ίδια πρόβλεψε. Από εκεί, θα έχει απεριόριστες δυνατότητες να πυροβολεί κατά ριπάς τον νέο «μεγάλο συνασπισμό» που θα δημιουργηθεί, με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) εκ νέου σε ρόλο φτωχού συγγενή, μετά το 16,4% που έλαβαν, το οποίο είναι και το χειρότερο ποσοστό τους μεταπολεμικά.
Οι δυνατότητές της αυξάνονται από δύο παραμέτρους (πέραν του διεθνούς πολιτικού κλίματος που δημιουργεί η παρουσία Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ): Η μία είναι πως η πλειοψηφία του νέου συνασπισμού θα είναι ισχνή, της τάξης των 12 εδρών (σε σύνολο 630). Η δεύτερη είναι πως τα δύο άλλα κόμματα της απερχόμενης κυβέρνησης δέχθηκαν καίριο πλήγμα και θα αναγκαστούν να «γλύψουν τις πληγές» τους το επόμενο διάστημα. Οι μεν Πράσινοι κατέγραψαν απώλειες κοντά στο 3%, ενώ οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) κυριολεκτικά συνετρίβησαν και έμειναν εκτός βουλής, χάνοντας τα δύο τρίτα των ψήφων που είχαν λάβει το 2021.
Ουσιαστικά, η Βάιντελ θα αναμένει να έρθει η ώρα της για να χτυπήσει την πόρτα της κυβερνητικής εξουσίας, σενάριο που πλέον δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο. Εξάλλου, το αποκαλούμενο «δημοκρατικό τείχος» έχει ήδη καταρρεύσει σε Ιταλία, Ολλανδία και Αυστρία, έχει αρχίσει να πέφτει στη γειτονική Γαλλία, όπου η κυβέρνηση του «φιλελεύθερου» Μακρόν παραμένει στη θέση της μόνο με τη βοήθεια του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού της Λεπέν (σε ψήφους και πολιτικές θέσεις), ενώ έχει αρχίσει να ραγίζει και στη Γερμανία, όπως δείχνουν τα εκλογικά αποτελέσματα.
Σε αυτό το φόντο, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα αποτελέσματα για τα δύο βασικά κόμματα της γερμανικής Αριστεράς. Η Die Linke, συγκεκριμένα, κατάφερε να διπλασιάσει σχεδόν τη δύναμή της και να εκτιναχθεί στο 8,8% από 4,9%, κάνοντας ένα εντυπωσιακό ντεμαράζ τους τελευταίους δύο μήνες. Όσο για το Κίνημα Σάρα Βάγκενκνεχτ, αν και έχασε τη δυναμική που είχε αρχικά και έμεινε οριακά εκτός βουλής (πήρε 4,97% με το όριο για είσοδο να είναι 5%), ασφαλώς σημείωσε μια επίδοση διόλου ευκαταφρόνητη.
Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, το γεγονός ότι η Die Linke αναδείχθηκε πρώτη στις ηλικίες 18 ως 24 ετών, συγκεντρώνοντας 27% έναντι 21% της AfD. Είναι κάτι που μαρτυρά, μαζί με τη συμμετοχή-ρεκόρ που έφτασε στο 83,5%, ένα νέο ρεύμα πολιτικοποίησης και στη Γερμανία, που δεν είναι ακόμη δεδομένο προς τα πού θα κατευθυνθεί.
Η απόφαση του Αρείου Πάγου, που δικαιώνει τους 180 εργαζόμενους των Λιπασμάτων Καβάλας μετά από 9 χρόνια δικαστικού αγώνα, αποτελεί νίκη για τον κόσμο της εργασίας και ένα ηχηρό μήνυμα ενάντια στις εργοδοτικές αυθαιρεσίες.
