Σήμερα: 29/03/2024
Δευτέρα, 22 Οκτωβρίου 2018 10:31

Η διατροφή που σκοτώνει ανθρώπους και περιβάλλον

Γράφτηκε από τον

18-ypositismos.jpg

Τα παγκόσμια διατροφικά συστήματα αντιμετωπίζουν σήμερα δύο τεράστιες προκλήσεις. Η πρώτη αφορά την ανάγκη για την παραγωγή αρκετών τροφίμων για να θρέψουν έναν παγκόσμιο πληθυσμό επτά δισεκατομμυρίων ανθρώπων, χωρίς να βλάπτεται το περιβάλλον.

Η δεύτερη αφορά το ότι πρέπει να διασφαλιστεί πως τα διατροφικά συστήματα θα προσφέρουν διατροφή σε όλους, ιδιαίτερα στους φτωχότερους στον κόσμο, πολλοί από τους οποίους πάσχουν από χρόνιο υποσιτισμό.

Μια πρόσφατη επιστημονική έκθεση υποστηρίζει ότι σήμερα τα αγροδιατροφικά μας συστήματα εξετάζονται και αξιολογούνται μέσω ενός στενού, ελλιπούς και παραμορφωτικού φακού, εστιάζοντας στην παραγωγικότητα ανά εκτάριο.

Για να διορθώσουμε το σύστημα διατροφής μας, πρέπει να διορθωθούν οι μετρήσεις των τροφίμων.

Στη μελέτη «Τα οικονομικά των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας για τη γεωργία και την τροφή: Εκθεση επιστημονικών και οικονομικών θεμελίων», που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, εξετάζονται οι σύνθετες συνδέσεις μεταξύ των τρόπων που οργανώνουμε και παράγουμε τα τρόφιμά μας και των επιπτώσεων που έχουν για το περιβάλλον, την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική ευημερία.

Ο τρόπος που παράγουμε σήμερα τα τρόφιμά μας έχει αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα, στο νερό, στο επιφανειακό έδαφος, στη βιοποικιλότητα και στο θαλάσσιο περιβάλλον. Εάν δεν αλλάξουμε την πορεία μας, θα υπονομεύσουμε σοβαρά την ικανότητά μας να παρέχουμε επαρκή τροφή στους μελλοντικούς πληθυσμούς.

Εκτός από τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθίσταται ζήτημα ζωτικής σημασίας η παροχή θρεπτικών και υγιεινών τροφίμων με δίκαιο τρόπο.

Οι χρόνιες ασθένειες, που σχετίζονται με τη διατροφή, αυξάνονται, καθώς δεν μπορούμε να παραδώσουμε θρεπτικά τρόφιμα σε εκατομμύρια φτωχούς σε όλο τον κόσμο.

Ας δούμε μερικές από τις επιπτώσεις των τρεχόντων συστημάτων τροφίμων που περιγράφονται στην έκθεση:

◼ Η γεωργική παραγωγή συνεισφέρει μόνο το ένα τέταρτο των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, όταν εξετάζεται ολόκληρη η «αλυσίδα της αξίας των γεωργικών προϊόντων διατροφής» (συμπεριλαμβανομένης της συνδεόμενης με την αποψίλωση γεωργίας, των καλλιεργειών, της μεταποίησης, της συσκευασίας, των μεταφορών και των αποβλήτων), ο αριθμός αυτός ανέρχεται στο εντυπωσιακό 43% έως 57% των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου.

◼ Το 70% έως 90% της παγκόσμιας αποψίλωσης προέρχεται από την επέκταση των γεωργικών εκτάσεων. Περίπου το 40% της διαθέσιμης γης χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια τροφίμων, αριθμός που θα πρέπει να ανέλθει στο απίθανο 70% έως το 2050 υπό ένα σενάριο «business-as-usual». Ομως, θα πρέπει να υπολογιστεί και ότι το 33% της γήινης επιφάνειας είναι μέτρια έως ιδιαίτερα επηρεασμένο από κάποιο είδος υποβάθμισης του εδάφους, κυρίως λόγω της διάβρωσης, της αλάτωσης, της σύνθλιψης, της οξίνισης ή της χημικής ρύπανσης των εδαφών.

◼ Η διατροφή έχει γίνει ο βασικός κίνδυνος για την ανθρώπινη υγεία. Εξι από τους έντεκα κορυφαίους παράγοντες κινδύνου που οδηγούν την παγκόσμια επιβάρυνση από ασθένειες σχετίζονται με τη διατροφή. Τα μη ασφαλή τρόφιμα που περιέχουν επιβλαβή βακτήρια, ιούς, παράσιτα ή χημικές ουσίες προκαλούν περισσότερες από 200 ασθένειες. Υπολογίζεται ότι 600 εκατομμύρια άνθρωποι αρρωσταίνουν μετά την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ενώ 420.000 πεθαίνουν κάθε χρόνο. Εξάλλου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει το άμεσο κόστος του διαβήτη σε περισσότερα από 827 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε όλο τον κόσμο.

◼ Το 61% των εμπορικών πληθυσμών ψαριών αλιεύονται πλήρως και το 29% υπεραλιεύεται. Σε ένα σενάριο «business-as-usual», οι ωκεανοί θα περιέχουν περισσότερο πλαστικό από τα ψάρια (κατά βάρος) έως το 2050. Από την άλλη, περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγεται στον κόσμο για ανθρώπινη κατανάλωση, κάθε χρόνο, χάνεται ή σπαταλιέται. Κι όμως, είναι αρκετό για να τροφοδοτήσει τους πεινασμένους του κόσμου έξι φορές.

◼ Αν οι γυναίκες είχαν την ίδια πρόσβαση στους πόρους (γη, πιστώσεις, εκπαίδευση κ.λπ.), όπως έχουν οι άνδρες αγρότες, θα μπορούσαν να αυξήσουν τις αποδόσεις κατά 20% έως 30% και να γλιτώσουν 150 εκατομμύρια ανθρώπους από την πείνα.

Η περιβόητη αγροτική επανάσταση εξακολουθεί να επηρεάζει πολύ έντονα την παραγωγή των τροφίμων μας. Και ενώ η παραγωγή τροφίμων έχει αυξηθεί με επιτυχία, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις έχουν λάβει πολύ λιγότερη προσοχή. Κι αυτό, διότι είτε έχουν αγνοηθεί είτε θεωρήθηκαν απαραίτητο εμπόδιο, παρ' όλο που οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τους φυσικούς πόρους και το κλίμα δημιουργούν μακροχρόνιες απειλές για τα συστήματα διατροφής σε όλες τις χώρες.

Η παγίδα

«Αν κοιτάξετε την παραγωγή τροφίμων μόνο από την άποψη των τιμών και το παλιό σκεπτικό “όσο φθηνότερο, τόσο το καλύτερο”, θα βρεθείτε σε μια παγίδα, επειδή η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος παραγωγής των τροφίμων μας δεν είναι δεδομένη», λέει ο επικεφαλής της μελέτης.

Οι προκλήσεις για το μέλλον είναι πολλές ώστε να επιτευχθεί η τροφοδοσία ενός πληθυσμού που προβλέπεται να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια το 2050. Πρώτα απ’ όλα, θα πρέπει να επιτευχθούν οι τέσσερις διαστάσεις της επισιτιστικής ασφάλειας, όπως τις προσδιόρισε ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας το 1996.

Αυτές, ως αλληλένδετες, αφορούν τη δραστική μείωση των επιπτώσεων των διαφόρων τύπων γεωργικής παραγωγής στα οικοσυστήματα του κόσμου, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και περιορίζοντας την κλιματική αλλαγή, αναπτύσσοντας τις αγροτικές περιοχές για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και βελτιώνοντας τα μέσα διαβίωσης των φτωχών, διατηρώντας υπηρεσίες των οικοσυστήματων και το καθαρό νερό και την ατμόσφαιρα για έναν ταχύτατα αστικοποιημένο πλανήτη.

ΠΗΓΗ: efsyn.gr

  • Τελευταια
  • Δημοφιλή