Εκτύπωση αυτής της σελίδας
Τετάρτη, 04 Ιουλίου 2018 05:35

Ιούνιος 1848, η αιματοβαμμένη εξέγερση των εργατών του Παρισιού

Γράφτηκε από τον

_1848_η_αιματοβαμμένη_εξέγερση_των_εργατών_του_Παρισιού.jpg

Μπάμπης Συριόπουλος

Το Φλεβάρη του 1848 ανατρέπεται επαναστατικά ο γάλλος βασιλιάς και ανακηρύσσεται η δημοκρατία, με ορισμένες κατακτήσεις για την εργατική τάξη. Η ταξική πάλη φούντωσε και τον Ιούνιο η αστική κυβέρνηση επιχείρησε την εξάλειψη κάθε «σοσιαλιστικού αρώματος». Οι εργάτες του Παρισιού αντιστάθηκαν και προχώρησαν σε εξέγερση, η οποία καταπνίγηκε από το στρατό, υπό την ηγεσία του «χασάπη του Ιούνη» του στρατηγού Καβενιάκ.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

1848, 27 Φεβρουαρίου Ανακήρυξη της δημοκρατίας από την προσωρινή κυβέρνηση, μετά την επανάσταση που ανέτρεψε τον βασιλιά

23 Απρίλη Εκλογές για τη Συντακτική Εθνοσυνέλευση

26 Απρίλη Διαδήλωση μετά τα αποτελέσματα των εκλογών που καταστέλλεται με δεκάδες νεκρούς

15 Μάη Εισβολή εργατικής διαδήλωσης στην Εθνοσυνέλευση, σύλληψη των σοσιαλιστών ηγετών

23-25 Ιούνη Εργατική εξέγερση στο Παρίσι, ήττα και καταστολή.

Η αστική και μικροαστική Γαλλία έδειξε όλο της το μένος απέναντι στους εξεγερμένους εργάτες

170 χρόνια ακριβώς πριν, η παρισινή εργατική εξέγερση στις 23-25 Ιούνη 1848 συγκλόνισε για μια ακόμα φορά την Ευρώπη, μια Ευρώπη που βρισκόταν ήδη στο μέσο του κύματος των επαναστάσεων που χαρακτηρίστηκαν «η άνοιξη των λαών». Πώς όμως φτάσαμε στην αιματηρή ένοπλη εξέγερση του Ιούνη; Η αρχή είχε γίνει με την επανάσταση του Φεβρουαρίου της ίδιας χρονιάς που είχε ανατρέψει την «ιουλιανή μοναρχία» του Λουδοβίκου Φίλιππου, του «αστού βασιλιά». Η διπλή κρίση του 1846-1847 (αγροτική και βιομηχανική ταυτόχρονα) είχε οδηγήσει στην ανέχεια και στην εξαθλίωση τον γαλλικό λαό, ενώ το «κοινωνικό ζήτημα» (ή αλλιώς το εργατικό πρόβλημα) δέσποζε ήδη στο δημόσιο διάλογο στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα της επανάστασης ήταν η ανακήρυξη της δημοκρατίας με καθολικό εκλογικό δικαίωμα (για τους άντρες) στις 27 Φεβρουαρίου.

Οι εργάτες του Παρισιού που βρίσκονταν στους δρόμους από την πρώτη στιγμή επιδίωξαν να σφραγίσουν τις εξελίξεις με τις δικές τους κοινωνικές διεκδικήσεις. Στην 11μελή προσωρινή κυβέρνηση συμμετείχαν δύο σοσιαλιστές, ο Λουί Μπλαν κι ο εργάτης Αλμπέρ. Ο εργάσιμος χρόνος περιορίστηκε για πρώτη φορά στις 10 ώρες για το Παρίσι και στις 12 για την επαρχία. Η πρόταση για την καθιέρωση της κόκκινης σημαίας απορρίφθηκε γρήγορα υπέρ της τρίχρωμης. Μετά από μια μεγάλη διαδήλωση καθιερώθηκε για πρώτη φορά υπουργείο Εργασίας που μετονομάστηκε αργότερα σε Εργατικό Επιμελητήριο με την αποστολή να βρει τρόπους για τη βελτίωση της θέσης της εργατικής τάξης. Το νέο Επιμελητήριο ( «η επιτροπή του Λουξεμβούργου») με επικεφαλής τους δύο σοσιαλιστές, εκτός από τις επιτρεπόμενες ακόμα (στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας) σοσιαλιστικές ονειροπολήσεις, έπρεπε να βρει άμεσες λύσεις για την ανεργία (αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που είχε προκαλέσει την επανάσταση του Φεβρουαρίου). Υπήρξε η πρόταση για «κοινωνικά εργαστήρια» που οι ίδιοι οι εργάτες μέσω συνεταιρισμών θα έπαιρναν στα χέρια τους βιομηχανίες που αδυνατούσαν να τις λειτουργήσουν οι ιδιοκτήτες τους. Αντίθετα η λύση που υιοθετήθηκε (τέτοια που δεν αμφισβητούσε την ατομική ιδιοκτησία) από την προσωρινή κυβέρνηση ήταν τα «εθνικά εργαστήρια», που μετέτρεπαν όλους τους εργάτες σε ανειδίκευτους σε βαριές και κακοπληρωμένες εργασίες οδοποιίας και επιχωμάτωσης, λύση ανάλογη με τα αγγλικά «σπίτια εργασίας» (work houses).

Η ταξική πάλη στο εσωτερικό πια της αστικής κοινωνίας και δημοκρατίας φούντωνε, τις εργατικές διαδηλώσεις τις υποδέχονταν ο αστικός πληθυσμός και οι εθνοφρουροί με κραυγές «κάτω οι κομμουνιστές». Οι εκλογές για τη Συντακτική συνέλευση έγιναν στις 23 Απρίλη, παρά το αίτημα του Μπλανκί (του γνωστού σοσιαλιστή επαναστάτη ηγέτη) για αναβολή τους ώστε να προχωρήσει η ζύμωση στην καθυστερημένη πολιτικά επαρχία. Η Εθνοσυνέλευση. με το βάρος της επαρχίας, αποτελούνταν από μια μετριοπαθή δημοκρατική (αστική) πλειοψηφία, ενώ οι σοσιαλιστές ήταν μικρή μειοψηφία. Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων η απάντηση στις διαδηλώσεις της 26ης Απριλίου ήταν πυροβολισμοί, με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς εργάτες. Στις 15 Μάη μια διαδήλωση υπέρ της Πολωνίας (σήμερα αναρωτιόμαστε γιατί όχι υπέρ της απελευθέρωσης της γαλλοκρατούμενης Αλγερίας) εισέβαλλε στην Εθνοσυνέλευση, δίνοντας έτσι το πρόσχημα για τη σύλληψη των σοσιαλιστών ηγετών της εργατικής τάξης όπως ο Μπλανκί, ο Αλμπέρ, ο Ρασπάιγ και άλλοι. Η αστική πλειοψηφία μαζί με τους φιλομοναρχικούς της Εθνοσυνέλευσης κραύγαζε «πρέπει να τελειώνουμε» με τα εθνικά εργαστήρια και το σοσιαλιστικό άρωμα του Φεβρουαρίου. Στις 21 Ιούνη η Εκτελεστική Επιτροπή της Εθνοσυνέλευσης αποφάσισε την υποχρεωτική ένταξη των εργατών κάτω των 25 ετών στο στρατό, ενώ οι υπόλοιποι όποτε διατάσσονταν υποχρεούνταν να φύγουν στην επαρχία αλλιώς θα έπαυαν να μισθοδοτούνται. Στην πράξη καταργούνταν τα εθνικά εργαστήρια και ό,τι αυτά συμβόλιζαν.

Οι εργάτες του Παρισιού σήκωσαν το γάντι και οι διαδηλώσεις στις 22 Ιούνη μετατράπηκαν σε ένοπλη εξέγερση την επόμενη. Από τη μια πλευρά οι 40-45 χιλιάδες εξεγερμένοι που κυριαρχούσαν στο εργατικό ανατολικό Παρίσι με δεκάδες οδοφράγματα και από την άλλη οι κυβερνητικές δυνάμεις της εθνοφυλακής, του στρατού και της «κινητής φρουράς» (μισθοδοτούμενο σώμα αποτελούμενο από εργάτες!). Αρχηγός των κυβερνητικών δυνάμεων ήταν ο στρατηγός Καβενιάκ, ο «χασάπης του Ιούνη» όπως ονομάστηκε μετά, πρώην κυβερνήτης στην Αλγερία. Οι εξεγερμένοι εργάτες έβαζαν κόκκινες σημαίες στα οδοφράγματα και τα συνθήματά τους ήταν «Ζήτω η κοινωνική δημοκρατία», «Δικαίωμα εργασίας» και «ψωμί ή μολύβι». Στον άνισο αυτό αγώνα οι εξεγερμένοι δεν κατάφεραν να καταλάβουν το Δημαρχείο και στις 25 του μήνα άρχισε η αντεπίθεση του στρατού. Το πρωί της 26ης είχαν καταληφθεί και τα τελευταία οδοφράγματα ενώ ακολούθησαν πολυάριθμες συνοπτικές εκτελέσεις και συλλήψεις, περίπου 15.000 φυλακίστηκαν, περιμένοντας τον εκτοπισμό τους στην Αλγερία.

Η αστική και μικροαστική Γαλλία έδειξε όλο της το μένος απέναντι στους εξεγερμένους εργάτες. Όπως ανέφερε ο Μαρξ, μέχρι κι οι φοιτητές της ιατρικής αρνήθηκαν «στους τραυματίες πληβείους την αρωγή της επιστήμης τους». Στο κλασικό του έργο για τα γεγονότα στη Γαλλία «Οι ταξικοί αγώνες στη Γαλλία από το 1848 ως το 1850» συγκρίνει τις δύο επαναστάσεις: «Η επανάσταση του Φλεβάρη ήταν η όμορφη επανάσταση, η επανάσταση που συγκέντρωνε τη γενική συμπάθεια, γιατί οι αντιθέσεις που ξέσπασαν μέσα της ενάντια στη βασιλεία κοιμούνταν ανεξέλιχτα, αρμονικά, η μια πλάι στην άλλη, γιατί η κοινωνική πάλη που αποτελούσε το βάθρο της είχε αποκτήσει μονάχα μιαν αέρινη ύπαρξη, την ύπαρξη της φράσης, του λόγου. Η επανάσταση του Ιούνη είναι η άσχημη επανάσταση, η αποκρουστική επανάσταση, γιατί στη θέση της φράσης μπήκε το πράγμα, γιατί η δημοκρατία ξεγύμνωσε το κεφάλι του ίδιου του τέρατος αφαιρώντας το στέμμα που το προστάτευε και το έκρυβε».

πηγη: prin.gr